chapter-bullet-o chapter-bullet-ob chapter-bullet chapter-bullet-b archive-arrow-down chapter-arrow content-link content-pic email facebook filter-arrow-down filter-arrow-up hamburger link listitem-arrow more-arrow-right print reveal-arrow-left reveal-arrow-right reveal-times search-arrow search times-filter twitter instagram view-grid view-list

Classics Restored ’22-’23


SEPTEMBER 2022 > DECEMBER 2023

Contacteer Cinea

La Maman et la putain (Jean Eustache, 1973)

Classics Restored is meer dan een festival! Vanaf september brengen we maandelijks een recent gerestaureerde klassieker op het grote scherm, waar hij thuishoort.

Maak (opnieuw) kennis met de grootste filmklassiekers en vergeten parels, in splinternieuwe digitale restauraties, vertoond in de omstandigheden waarvoor de films gemaakt zijn: op groot scherm geprojecteerd, in een volle, verduisterde cinema.

La Maman et la putain (Jean Eustache, 1973) © Bernard Prim

September: La Maman et la putain (Jean Eustache, 1973)

Alexandre is een werkloze, jonge intellectueel die samenwoont met Marie. Zij zorgt voor het inkomen, hij slentert rond in Parijs en brengt zijn dagen door in cafés met intellectuele gesprekken en losse flirts. Zo ontmoet hij Poolse verpleegster Veronika, een vrijgevochten jonge vrouw die op cynische wijze het initiatief van hem overneemt en zich nestelt in de relatie tussen de egoïstische Alexandre en de zorgzame Marie.

Jean Eustache capteert met La Maman et la putain de energie die de tijdsgeest domineerde tijdens het sleuteljaar 1968 in Parijs. Tijdens dit 3,5 uur durende epos wordt een staalkaart gegeven van de emoties en ideeën die in het studentenklimaat om ruimte vochten. Wat begint als speelse en vrije liefde verwelkt langzaam door de complexiteit van menselijke emotie en het gewicht van het leven.

La Maman et la putain werd in 2022 gerestaureerd in 4K door Les Films du Losange met financiering door CNC – Centre national du cinéma et de l’image animée, in samenwerking met Cinémathèque suisse en Chanel, in de laboratoria van L’Immagine Ritrovata en Eclair Classics, onder toezicht van Boris Eustache.

Waar en wanneer?

Mamma Roma (Pier Paolo Pasolini, 1962) Photo: Divo Cavicchioli, © Archivio Fotografico della Cineteca Nazionale – CSC

Oktober: Mamma Roma (Pier Paolo Pasolini, 1962)

Geen stad en actrice zijn zo onlosmakelijk met elkaar verbonden als Rome en Anna Magnani. De Italiaanse steractrice gaf door iconische rollen leven aan Rome en haar inwoners en wist met de iconische achtervolgingssequentie in Roma città aperta (Roberto Rossellini, 1945) de doem van de Duitse bezetting als geen ander te vatten. In Mamma Roma verlengt Pasolini deze mythische verwevenheid van vrouw en plek door Magnani als symbool te laten staan voor het kapitalistische vagevuur van naoorlogs Rome.

Magnani speelt hier een sekswerker die ’s nachts de door bouwprojecten geplaagde straten van de metropool bewandelt. Op zoek naar een beter leven voor haar zoon probeert ze een andere job te vinden, maar botst steeds opnieuw op vooroordelen en weerstand van de conservatieve Italiaanse samenleving. Rome wordt hier weergegeven als een troosteloze plaats die tussen een ruïne en een pretpark schippert. In lijn met zijn politieke en thematische interesses, presenteert Pasolini hier een lappendeken aan verloren zielen, die strijden voor hun overleving in een met beton overdekte woestenij.

Mamma Roma werd gerestaureerd in 4K door CSC – Cineteca Nazionale op basis van de originele 35mm-negatieven en soundtrack beschikbaar gesteld door RTI-Mediaset in samenwerking met Infinity+ en Cine3.

Waar en wanneer?

Brief Encounters (Kira Moeratova, 1967)

November: Brief Encounters (Kira Moeratova, 1967)

Het ontbreekt de jonge Valentina aan niets: ze heeft een man, een goede baan en een hoge maatschappelijke status. Toch kan dat alles de leegte om haar heen niet vullen. Haar man, een geoloog (gespeeld door de Russische singer-songwriter en cultfiguur Vladimir Visotski) is altijd weg, haar werk bij de overheid is saai en haar huis is leeg. Als er een meisje arriveert dat verliefd is op haar man, beziet Valentina dit met een mengeling van nieuwsgierigheid, medeleven en onthechting.

Moeratova beschouwt Brief Encounters, haar tweede langspeelfilm, als de echte start van haar stormachtige artistieke carrière. En inderdaad worden haar unieke stem en visie zichtbaar in dit vrij meanderend portret van een driehoeksverhouding. De vertelling zit vol flashbacks en breuken in de tijd; romantiek valt samen met desillusie, de hartstochtelijke toon verandert in afstandelijkheid, en vice versa. Toen de beoogde hoofdrolspeelster op het laatste moment afzegde, besloot Moeratova de rol van Valentina zelf te spelen. Hoe indrukwekkend ze dat ook deed, ze heeft daarna nooit meer in een film gespeeld.

Brief Encounters werd in 2022 gerestaureerd in 4K door StudioCanal in samenwerking met The Criterion Collection, in het L’Image Retrouvée laboratorium, op basis van het originele 35mm-negatief bewaard bij Gosfilmofond.

Waar en wanneer?

The Trial (Orson Welles, 1962)

December: The Trial (Orson Welles, 1962)

Van David Lynch tot Park Chan-Wook, menig hedendaags filmmaker is schatplichtig aan de doemdromen en spiegelpaleizen van Franz Kafka. Het is dan ook geen wonder dat het werk van Kafka vele malen naar het doek werd gebracht, zij het met wisselend succes. Geen adaptatie weet echter zo ijzingwekkend goed de ziel van diens brontekst te vangen als Orson Welles’ The Trial. Deels geschoten in de ruïnes van Gare d’Orsay en gezegend met vlijmscherpe vertolkingen van o.a. Anthony Perkins, Jeanne Moreau en Romy Schneider, slaagt Welles erin Kafka’s thematisch/stilistische stokpaardjes te vertalen naar een barok beeldgedicht.

Doorspekt met noir-invloeden en Koude Oorlog paranoia, wordt het verhaal lichtjes gemoderniseerd naar een tijdperk van losse zeden en atoomangst. Perkins dwaalt rond in een door leegtes gedomineerde wereld die verrassend veel doet denken aan post-oorlogs Europa. Kafka’s sfeer van allesdoordringend onbehagen blijft echter centraal staan en wordt vormelijk vertaald door een choreografie van claustrofobische cameraposities, ingenieus schaduwspel en surreëel set-design. Nachtmerries voelden nimmer zo verleidelijk.

The Trial werd in 4K gerestaureerd door STUDIOCANAL en Cinématèque française in het L’image Retrouvée laboratorium op basis van het originele 35-mm negatief.

Waar en wanneer?

The Cassandra Cat (Vojtěch Jasný, 1963)

Januari: The Cassandra Cat (Vojtěch Jasný, 1963)

In een slaperig dorpje in het hart van Bohemen (voormalig Tsjecho-Slovakije), probeert de dorpsleerkracht Robert vooral de verbeelding te stimuleren van de kinderen die hij onder zijn hoede heeft. Hij wordt hierin tegengewerkt door een algehele sfeer van communistisch conformisme en een baas die de Partijlijn naar de letter wil implementeren. Wanneer op een dag het circus in het plaatsje neerstrijkt zal Robert in zijn queeste geholpen worden door een kat wiens magische blik de ware aard van mensen naar boven doet komen, maar het is vooral Diana, de bazin van de kat, die een overdonderde indruk op Robert maakt.

The Cassandra Cat van Vojtěch Jasný won in 1963 de Speciale Jury Prijs op het filmfestival van Cannes en speelde in 2021 in gerestaureerde versie nogmaals op hetzelfde festival als onderdeel van het Classics programma. De film wordt afwisselend omschreven als een modern sprookje, parabel of satire. Bij zijn oorspronkelijke release ging de film vooral over de tongen omwille van het innovatieve kleurgebruik waarmee de magische blik van de kat werd weergegeven en waardoor de acteurs op het scherm elk in een eigen kleur werden ondergedompeld. Dit technisch hoogstandje was grotendeels het resultaat van praktische ingrepen zoals de kostuums en het camerawerk van Jaroslav Kučera. Het kleurgebruik werd hier aangewend om de realiteit in de film van nieuwe betekenislagen te voorzien.

In 2021 werd The Cassandra Cat door het Národní filmový archiv in Praag in 4K gerestaureerd met de steun van Milada Kučerová, Eduard Kučera en het Karlovy Vary International Film Festival. Hiervoor werd gebruik gemaakt van elementen uit de Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny en het Nemzeti Filmintézet Magyarország.

Waar en wanneer?

De cierta manera (Sara Gómez, 1977)

Februari: De cierta manera (Sara Gómez, 1977)

Ondanks de revolutie bestaat in het Cuba van de vroege jaren 1970 de koloniale samenleving nog steeds en zijn machismo, racisme en seksisme er duidelijk nog niet de wereld uit. In deze gechargeerde omgeving ontmoeten onderwijzeres Yolanda en buschauffeur Mario elkaar, hoewel ze beiden een sterk verschillende socio-economische achtergrond hebben. Ze ontmoeten elkaar in de arme wijken van Havana waar Yolanda heel wat moeite ondervindt haar leerlingen, die de gehele gemarginaliseerde Cubaanse samenleving vertegenwoordigen, iets bij te brengen waarmee ze hun eerste stappen in de echte wereld kunnen zetten. Dezelfde sociale problemen waarmee de kinderen worstelen, zetten ook de relatie van Yolanda en Mario onder hoogspanning.

De cierta manera is de enige langspeelfilm van Sara Gómez (1942-1974), Cuba’s eerste vrouwelijke filmmaker. Ze overleed tijdens het maken ervan en de film zou afgerond worden door haar collega’s Tomás Gutiérrez Alea en Julio Garcia Espinosa. Het resultaat is een docudrama waarin documentair materiaal en het fictieve liefdesverhaal een pas-de-deux uitvoeren waarin de belangrijke thema’s en waarden van de Cubaanse revolutie tegen het licht gehouden worden.

De cierta manera werd in 2021 gerestaureerd door Arsenal -Institut für Film und Videokunst- en werd onder meer getoond tijdens het festival Il Cinema Ritrovato in Bologna, in juli 2021.

Waar en wanneer?

Black God, White Devil (Glauber Rocha, 1964)

April: Black God, White Devil (Glauber Rocha, 1964)

Manuel, een arme, goedgelovige veehoeder, vermoordt zijn baas en vlucht met zijn vrouw Rosa naar de sertão, het vruchteloze landschap van Noord-Brazilië. Ze zoeken er hun heil achtereenvolgens bij een beato — een zelfverklaarde heilige die geweld predikt en gezien wordt als een verlosser — en een bende cangaceiros, revolutionaire struikrovers, de hele tijd op de hielen gezeten door de premiejager Antônio das Mortes. Glauber Rocha weeft documentaire elementen, grootse beelden en een bezwerende soundtrack samen tot een razend portret van revolutionaire dromen in het woeste Braziliaanse platteland.

Rocha debuteerde op slechts 24-jarige leeftijd met deze eigenzinnige synthese van antropologie en folklore. Hij was een prominente stem van de cinema novo, de nieuwe Braziliaanse cinema in de vroege jaren zestig van de vorige eeuw. Als jong filmmaker en criticus zette hij mee de bakens uit voor een politiek geëngageerde avant-garde cinema, die inhoudelijk en stilistisch een alternatieve filmtaal zocht voor Hollywood en de mainstream Braziliaanse cinema.

Deus e o diabo na terra do sol (Black God, White Devil) werd in 2022 gerestaureerd door Metropoles Produções AudioVisuais en Paloma Cinematográfica op basis van het originele 35mm-negatief bewaard door de Cinemateca Brasileira. De 4K-restauratie werd uitgevoerd bij Estudios Colors en Estudios JLS in samenwerking met Luis Abramo en Rogerio Moraes, onder toezicht van Rodrigo Mercês.

Waar en wanneer?

Charulata (Satyajit Ray, 1964)

Mei: Charulata (Satyajit Ray, 1964)

Deze innemende karakterstudie van de legendarisch Indiase filmmaker Satyajit Ray gold als de persoonlijke favoriet van de grootmeester. Als een intiem epos schetst de film maatschappelijke veranderingen aan het einde van de 19de eeuw aan de hand van de alledaagse handelingen van een beperkt aantal personages. De beeldschone Charulata heeft schijnbaar niets tekort, met een groot huis en hardwerkende echtgenoot. Die kleinburgerlijke dromen komen echter onder druk te staan wanneer de neef van haar man, een dichter, voor een tijdje komt intrekken.

Collega-filmmaker Akira Kurosawa liet ooit vallen dat “geen Ray film gezien hebben” hetzelfde is “als in de wereld zijn zonder ooit de zon of maan te hebben gezien”. Hier opnieuw snijdt Ray door een aan traditie en verwachting verknochte samenleving en vindt hij geluk op onverwachte plekken. Met zorg werden historisch Bengaalse omgevingen nagebouwd om de rijke gevoelswereld van zijn beminden te illustreren. Kleine gebaren en grootse emoties vinden hier elkaar in een teder gedicht over de groeipijnen van het hart.

Charulata werd op vraag van producentiemaatschappij RDB & Co gerestaureerd door Pixion Studios/Cameo Media Labs in India, op basis van de originele 35mm-negatieven bewaard door de producenten.

Waar en wanneer?

The Dupes (Tewfik Saleh, 1972)

November: The Dupes (Tewfik Saleh, 1972)

The Dupes speelt zich af in de jaren 1950 en schetst het lot van drie Palestijnse vluchtelingen van verschillende generaties die een veilige doortocht zoeken van Irak naar Koeweit, waar ze hopen op werk en geld om naar hun familie thuis te sturen. Verborgen in de stalen tank van een vrachtwagen proberen ze het ‘Beloofde Land’ te bereiken. Elk van hen belichaamt een andere dimensie van de Palestijnse ervaring en gelooft dat hij een nieuw leven voor zichzelf kan opbouwen.

De Egyptische regisseur Tewfik Saleh maakte met deze verfilming van de novelle Men in the Sun uit 1962 (van de vermoorde Palestijnse schrijver, kunstenaar en verzetsleider Ghassan Kanafani) een van de eerste Arabische films over de Palestijnse kwestie. The Dupes is een ondraaglijk spannend en bij uitstek modern politiek filmwerk, een grimmige, prachtig gefotografeerde zwart-witfilm en een verbazingwekkende mijlpaal in de Arabische cinema.

Gerestaureerd door het World Cinema Project van The Film Foundation en Cineteca di Bologna in samenwerking met de National Film Organization en de familie van Tewfik Saleh. Gefinancierd door de Hobson/Lucas Family Foundation.

Waar en wanneer?

Banditi a Orgosolo (Vittorio De Seta, 1961)

December: Banditi a Orgosolo (Vittorio De Seta, 1961)

In het hart van de rotsachtige, verlaten bergen van Sardinië waakt Michele samen met zijn jongere broer Peppeddu over zijn kudde schapen. Op een dag verschijnen er drie vreemdelingen, gezocht voor het stelen van varkens en op de voet gevolgd door de carabinieri. Michele wordt ten onrechte beschuldigd van de diefstal en de moord op een van de gendarmes. Om aan de gevangenis te ontsnappen besluit hij dieper de bergen in te vluchten in gezelschap van zijn broer en zijn dieren…

Gefascineerd door Sardinië en zijn inwoners, die hij eerder in 1958 reeds vereeuwigde in twee korte documentaires, besloot Vittorio De Seta er twee jaar later zijn eerste langspeelfilm op te nemen. In een tijd waarin Italiaanse filmmakers zich steeds meer afkeerden van het neorealisme, bouwde De Seta voort op de erfenis ervan. Zijn directe, compromisloze regie omarmt de hardheid en ruwheid van de landschappen, maar legt ook hun schoonheid vast. De politieke en economische druk op de lokale gemeenschap, de zwart-wit fotografie en de niet-professionele cast maken Banditi a Orgosolo tot een landelijk neefje van Vittorio De Sica’s Ladri di biciclette.

Gerestaureerd in 4K in 2023 door The Film Foundation en Cineteca di Bologna in het laboratorium L’Immagine Ritrovata, op basis van het originele negatief. In samenwerking met Titanus. Gefinancierd door de Hobson/Lucas Family Foundation.

Waar en wanneer?